ΙΣΤΟΡΙΑ & ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Το 1976 έγινε η δημοπράτηση του έργου κατασκευής του φράγματος και ξεκίνησε η κατασκευή του με την εταιρεία "ΣΠΙΘΑΣ Α.Ε.". Το 1984 αναλαμβάνει η εταιρεία "ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ" την κατασκευή της Λεκάνης του φράγματος που ολοκληρώθηκε το έτος 1985 και κατόπιν αναλαμβάνει την κατασκευή των υπογείων δικτύων η "ΑΘΗΝΑΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ" και την ολοκληρώνει το έτος 1992. Η κατασκευή του φράγματος κόστισε τότε περίπου 1.000.000.000 δρχ. και ολοκληρώθηκε το 1986. 

Η κατασκευή των δικτύων και η οδοποιία κόστισε τότε περίπου 3.000.000.000 δρχ. και ολοκληρώθηκε το 1997.  Τη διαχείριση του ανωτέρω Αρδευτικού Εργου, ανέλαβε ο Τοπικός Οργανισμός Εγγείων Βελτιώσεων (ΤΟΕΒ) Ιεράπετρας, ο οποίος ιδρύθηκε το 1984 και λειτούργησε το 1986. Έχει 6.500 Μέλη, διοικείται από 55 αντιπροσώπους της γενικής συνέλευσης που εκλέγονται από έξι Τοπικές Συνελεύσεις.  Από τους αντιπροσώπους εκλέγεται επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο που η θητεία του όπως και η θητεία των αντιπροσώπων είναι τετραετής. Από το Διοικητικό Συμβούλιο εκλέγεται ο Πρόεδρος. Ο Τ.Ο.Ε.Β. εποπτεύεται απο την περιφέρεια Κρήτης. Οι εκτάσεις που αρδεύονται είναι περίπου 45.000 στρέμματα, 22.000 εντός και 23.000 εκτός ζώνης άρδευσης. Στις εκτάσεις αυτές υπάρχουν: Θερμοκήπια 15.000 στρέμματα, Ελαιόδενδρα 450.000, Εσπεριδοειδή και διάφορα δένδρα  150.000 δέντρα. 

Ο Τ.Ο.Ε.Β. έχει στην Υπηρεσία του 19 Υπαλλήλους, από τους οποίους 4 στην Διοικητική και 15 στην Τεχνική Υπηρεσία, από τους οποίους οι 5 είναι εποχικοί. Στεγάζεται σε ιδιόκτητο κτίριο εμβαδού 160 τετρ. μέτρων. Διαθέτει πλήρη μηχανοργάνωση, τηλεπικοινωνιακή υποδομή, 5 ημιφορτηγά αυτοκίνητα, ένα φορτηγό αυτοκίνητο, ένα χωματουργικό μηχάνημα, εταιρικό δίκτυο κιντής τηλεφωνίας για την επικοινωνία των γραφείων με τα οχήματα και των οχημάτων μεταξύ τους, συνεργείο με τον κατάλληλο εξοπλισμό για επισκευές και κατασκευές, καθώς και αποθήκη υλικών και ανταλλακτικών εμβαδού 250.τ.μ.

Το Φράγμα έχει χωρητικότητα 16.000.000 κυβ. μέτρα και επιφάνεια 1.050.000 τετραγωνικά μέτρα, η ετήσια εξάτμιση νερού ανέρχεται σε 500.000 κυβ. μέτρα νερού περίπου, είναι χωμάτινο και έχει μήκος ο τοίχος αντιστήριξης 560 μέτρα ενώ το ύψος του είναι 43 μέτρα.

Το Φράγμα εμπλουτίζεται:

  1. Από την προσαγωγό Διώρυγα Μύρτους, μήκους 14.500 μ. και διατομή Φ800, που προβλέπεται να μεταφέρει στο Φράγμα ετησίως 9.000.000 κυβ. μέτρα νερού ετησίως.
  2. Από την προσαγωγό διώρυγα Καλαμαύκας μήκους 2.500 μ. διατομής Φ600 το πρώτα 800 μέτρα από το συλλεκτήριο και συνεχίζει με Φ 400 τα υπόλοιπα 1.700 μέτρα. Προβλέπεται να μεταφέρει στο Φράγμα 4.500.000 κυβ.μέτρ. νερού ετησίως.
  3. Από τον ποταμό Μπραμιανό που προβλέπεται να δίδει στο Φράγμα 2.500.000 κυβ. μέτρα νερού ετησίως.
  4.  Από τις πηγές Μαλαύρας από όπου το νερό αντλείται από το 1ο Αντλιοστάσιο και μέσω του 2ου Αντλιοστασίου αναμετάδοσης στο ΧΑ, καταλήγει στην Δεξαμενή της Επισκοπής και από τη Δεξαμενή της Επισκοπής μεταφέρεται στο Φράγμα. Ο αγωγός έχει μήκος 27.000 μέτρα και είναι διατομής Φ 500.

Προβλέπεται να αντλείται από το Αντλιοστάσιο στις πηγές Μαλαύρας ποσότητα 7.000.000 κυβικών μέτρων νερού περίπου ετησίως, από τα οποία ποσότητα 1.400.000 κυβικών μέτρων διατίθενται σε φορείς κατά την πορεία του αγωγού, όπως ΤΟΕΒ Καββουσίου-Παχειάς Αμμου, Συνεταιρισμός Καββουσίου, Τοπική Κοινότητα Κάτω Χωριού, Τοπική Κοινότητα Μακρυλιάς και τα υπόλοιπα 5.600.000 να καταλήγουν στο Φράγμα Μπραμιανών. Υπάρχει σε εξέλιξη ένα μεγάλο έργο με την ονομασία "Υπόγειο Διάφραγμα στις πηγές Μαλαύρας", το οποίο προβλέπεται να βελτιώσει την ποιότητα και να αυξήσει την ποσότητα του νερού. Μέχρι σήμερα και ενώ έχουν σχεδόν ολοκληρωθεί οι τσιμεντενέσεις, δεν υπάρχει καμμιά βελτίωση της ποιότητας του νερού.

Το έτος 2000 με πρωτοβουλία του Οργανισμού μας λόγω της τότε λειψυδρίας ανοίχτηκαν 3 Γεωτρήσεις στην περιοχή ΣΑΡΑΚΙΝΑ Μύθων, οι οποίες προβλεπόταν να μεταφέρουν περίπου 300 κυβικά ανά ώρα στην προσαγωγό Διώρυγα Μύρτους και μέσω αυτής στο Φράγμα. Οι συγκεκριμένες Γεωτρήσεις τελικά χρησιμοποιήθηκαν για ύδρευση, μέχρι και το έτος 2009, οπότε η μία εξ αυτών με παροχή 120 κυβικά μέτρα ανά ώρα, παραχωρήθηκε στον Οργανισμό μας. Το έτος 2016 λόγω της παρατεταμένης και συνεχιζόμενης ανομβρίας από το έτος 2014, ανοίχτηκε μία Γεώτρηση στη θέση ΠΟΛΙΑΝΑ Μύθων από τον Οργανισμό μας μετά από σύμφωνη γνώμη του Δήμου Ιεράπετρας, με πολύ καλά αποτελέσματα. Επίσης το έτος 2017 δεδομένου ότι η ανομβρία συνεχιζόταν, ανοίχτηκε μία ακόμη Γεώτρηση στην ίδια θέση και αυτή με πολύ καλά αποτελέσματα, η οποία είχε σκοπό να χρησιμοποιηθεί ως εφεδρική της πρώτης. Λόγω όμως της συνεχιζόμενης έντονης λειψυδρίας  και μετά από σύμφωνη γνώμη της Δ/νσης Υδάτων, λειτουργεί  μαζί με την 1η γιά ερευνητικούς λόγους και κυριολεκτικά οι δύο αυτές Γεωτρήσεις έχουν σώσει την περιοχή μας από την καταστροφή, δεδομένου ότι η δυναμικότητά τους είναι συνολικά περίπου 600 κυβικά μέτρα νερού ανά ώρα, με αγωγιμότητα 1.100 μS/cm. Εάν δεν είχαν ανορυχθεί δεν θα υπήρχε νερό στο Φράγμα από το Σεπτέμβριο του έτους 2017, με ότι αυτό συνεπάγεται.

Τα αρδευτικά δίκτυα είναι υπόγεια, έχουν μήκος 140.000 μέτρα και είναι διαφόρων διατομών, από Φ 800 έως Φ 110. Υπάρχουν και επιφανειακά δίκτυα περίπου 50.000 μέτρα, τα οποία έχουν κατασκευαστεί από τον Τ.Ο.Ε.Β. Το νερό από το Φράγμα αντλείται και προωθείται στην Κεντρική Δεξαμενή αναβάθμισης, από όπου τροφοδοτούνται τα δύο Περιφερειακά Αντλιοστάσια και με τη σειρά τους τροφοδοτούν τις δύο περιφερειακές δεξαμενές στο Κεντρί και στη Βαϊνιά. Υπάρχει ένα ακόμη Αντλιοστάσιο στην περιοχή ΨΑΛΙΔΑΙΝΑ το οποίο αντλεί νερό κατ’ευθείαν από τον αγωγό και τροφοδοτεί τα ψηλά σημεία (BOOSTER).  Δηλαδή το νερό του Φράγματος αντλείται δύο φορές τουλάχιστον, όπως  δύο φορές αντλείται και το νερό της Μαλαύρας, οπότε το νερό της Μαλαύρας για να φτάσει στον καταναλωτή, αντλείται τουλάχιστον δύο φορές. 

Η ετήσια δαπάνη των αντλιοστασίων για ηλεκτρικό ρεύμα είναι περίπου 1.100.000 ΕΥΡΩ. Στα αρδευτικά δίκτυα είναι προσαρμοσμένες 600 υδροληψίες όπου έχουν εγκατασταθεί 12.000 υδρόμετρα. Ο Τ.Ο.Ε.Β. εκτός από την συντήρηση των δικτύων και των μηχανισμών, συντηρεί και 150 χιλιόμετρα δρόμων, που εξυπηρετούν τις αρδευόμενες εκτάσεις. Ηδη από το Μάρτιο του έτους 1990  λόγω της τότε λειψυδρίας, θεσπίστηκαν για πρώτη φορά μέτρα γιά τον περιορισμό της κατανάλωσης νερού, ώστε να μη γίνεται αλόγιστη χρήση του νερού, τα οποία αποδέχθηκε ο κόσμος και με μικρές παραλλαγές εφαρμόζονται ανελλιπώς μέχρι και σήμερα (2018). 

Κατά μέσο όρο η ετήσια συνολική κατανάλωση νερού ανέρχεται σε 11.000.000 κυβικά μέτρα νερού. Το νερό χορηγείται στους καταναλωτές με βάση την αρδευόμενη καλλιέργεια και την έκτασή της και ανάλογα με τις κρατούσες συνθήκες, μπορεί να αυξομειώνεται ανά έτος. Εκτός των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, ο ΤΟΕΒ Ιεράπετρας εξυπηρετεί  και μη αγροτικές εκμεταλλεύσεις, όπως ξενοδοχεία, ελαιουργεία, κλπ.

Το Φράγμα Μπραμιανού έχει καταστεί ήδη ένας σημαντικός  υδροβιότοπος και εκτός του ότι ζουν και αναπαράγονται εκατοντάδες πουλιών, είναι και σταθμός γιά χιλιάδες αποδημητικά πουλιά κάθε είδους. Κατά καιρούς έχουν βρεθεί και σκελετοί ψαριών σε μηχανισμούς του Αρδευτικού έργου, αλλά και ζωντανά ψάρια, χέλια, χελώνες, νερόφιδα κλπ.